ÖZ

Amaç

Gastrit, multifaktöriyel etiyolojisi ve tedavi edilmediğinde yol açtığı ciddi komplikasyonlarla, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Son yıllarda oksidatif stresin ve proenflamatuvar sitokinlerin, gastrik mukoza bütünlüğünün bozulmasında ve hastalığın ilerleyişinde merkezi roller üstlendiği gösterilmiştir. Momordica charantia (M. charantia), antioksidan, anti-enflamatuvar ve gastroprotektif özellikleriyle dikkat çekmektedir. Ancak, bu bitkinin deneysel gastrit modellerindeki terapötik etkinliği, detaylı biçimde araştırılmamıştır. Yaptığımız bu çalışmada, uygun şekilde formüle edilmiş M. charantia’nın etanol ile indüklenen rat gastriti üzerindeki etkinliğini, detaylı biyokimyasal ve histopatolojik değerlendirmelerle incelemeyi amaçlamıştır.

Yöntemler

Deneysel gastrit, erkek Sprague-Dawley ratlarına intragastrik yolla %80 etanol (5 mL/kg) uygulanarak indüklenmiştir. Ratlar, kontrol ve tedavi gruplarına rastgele dağıtılmış ve 14 gün boyunca M. charantia ekstresi, proton pompa inhibitörleri (PPI) veya çoklu bitkisel kapsül bileşimi ile tedavi edilmiştir. Biyokimyasal analizlerde serum ve gastrik dokularda toplam antioksidan düzeyi, toplam oksidan düzeyi, oksidatif stres indeksi ve proenflamatuvar sitokinler [interlökin (IL)-1β, IL-6, tümör nekroz faktörü-α, transforme edici büyüme faktörü-β] ölçülmüştür. Histopatolojik incelemelerde mukozal hasar, enflamatuvar hücre infiltrasyonu, ülserasyon ve Helicobacter pylori varlığı değerlendirilmiştir.

Bulgular

M. charantia ile tedavi edilen ratlarda, yalnızca etanol uygulanan grupla karşılaştırıldığında, oksidatif stres belirteçleri ve enflamatuvar sitokin düzeyleri anlamlı derecede düşük bulunmuştur (p<0,05). Histopatolojik analizlerde M. charantia grubunda mukozal hasarın, ödemin ve enflamatuvar infiltrasyonun azaldığı gözlenmiştir. M. charantia’nın terapötik etkinliği, histolojik parametrelerin çoğunda PPI ile karşılaştırılabilir bulunmuş, ancak intestinal metaplazi önlenmesi, PPI uygulanmayan gruplarda daha az belirgin olmuştur.

Sonuç

Yapılan bu çalışma, M. charantia’nın gastrik mukoza hasarını azaltmada, mukozal savunmayı güçlendirerek ve oksidatif stres ile enflamasyonu düşürerek etkili olduğunu göstermektedir. Bilindiği kadarı ile gastritte M. charantia’nın detaylı değerlendirmesi literatürde daha önce raporlanmamıştır ve bulguların değerini ortaya koymaktadır. M. charantia gibi fitoterapötik ajanlar, gastrit ve gastrik ülserlerin tedavisinde standart tedavilere güvenli ve etkili bir yardımcı veya alternatif seçenek sunabilir ve hastalık yönetimine katkı sağlayabiliceği düşünülmektedir.